Ελένη Παπαδάκη

Η Ελένη Παπαδάκη (4 Νοεμβρίου 1903 - 21 Δεκεμβρίου 1944) υπήρξε μεγάλη Ελληνίδα ηθοποιός που διέπρεψε σε ποικίλους ρόλους μέχρι τον τραγικό θάνατό της.

Γεννήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 1903 στην Αθήνα από εύπορη οικογένεια. Εγγονή του καθηγητή Πανεπιστημίου Στυλιανού Κωνσταντινίδη, ολοκλήρωσε σπουδές φιλολογικές, τις οποίες και συμπλήρωσε με σπουδές φωνητικής, μουσικής και πιάνου, στο "Ελληνικόν Ωδείον" Αθηνών. Ακολούθησε όμως το θέατρο. Πρωτοεμφανίστηκε σε ηλικία 17 ετών στη σκηνή του "θεάτρου Τέχνης" του Σπύρου Μελά το 1925 στη παράσταση "Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα" του Λουίτζι Πιραντέλλο. Η πρώτη αυτή παρουσία της χαρακτηρίστηκε από τους τότε κριτικούς ως αποκάλυψη. Ο Κ. Μπαστιάς, θεατρικός κριτικός, έγραψε τότε στη "Δημοκρατία" ότι: "σήμερα η σκηνή απέκτησε μια μεγάλη ηθοποιό". Τον ίδιο χρόνο εμφανίσθηκε ως Ηρωδιάς στη "Σαλώμη" του Όσκαρ Γουάιλντ και ως Ρίλκε Έϋντεν στο "Ο χρόνος είναι όνειρο" του Λενορμάν.

Το 1926 η Ελένη Παπαδάκη έπαιξε στο "Θίασο των Νέων" ως πρωταγωνίστρια πλέον πολλών έργων όπως "Όταν οι γυναίκες αγαπούν" του Μπράκλαιϋ Μπουσόν, "Τζοκόντα" του Γκαμπριέλε Ντ' Αννούντσιο, "Τα ωραιότερα μάτια του κόσμου" του Ζαν Σερμάν, "Αιμέ" του Ζεραλντύ, "Η αναδυομένη" του Ξενόπουλου, κ.ά. Τα επόμενα χρόνια συνεργάστηκε με την Κυβέλη, Μαρίκα Κοτοπούλη, Αιμίλιο Βεάκη, Ν. Δεδραμή, Γεώργιο Παππά, Π. Γαβριηλίδη, σε ποικίλα ρεπερτόρια, όπου και διακρίθηκε με πολλές επιτυχίες.

Επικεφαλής του ίδιου θιάσου το 1931 έπαιξε στη Κωνσταντινούπολη με ενθουσιώδεις κριτικές. Τότε ο Τούρκος ποιητής Χαλίλ Φαχρί σε κριτική του έγραψε:

Είδα μπροστά μου την Ελένη Παπαδάκη ζωντανό σύμβολο της ευγενούς τέχνης, αν και δεν γνωρίζω λέξη ελληνική, ούτε και είχα διαβάσει το έργο, η φωνή, οι κινήσεις της, η μιμική, οι στάσεις της καλλιτέχνιδας αυτής με τη φλογερή ψυχή μου μιλούσαν με λόγια. Άξιον επαίνου η δυναμική της, που τόσο νέα μπορεί και αποδίδει μια ώριμη γυναίκα μάνα.

Οι μεγαλύτερες όμως επιτυχίες της ήταν στις αρχαίες τραγωδίες όπου στα χρόνια της Κατοχής τόνωνε τις ελληνικές ψυχές δίνοντας το αθάνατο της ελληνικής θεατρικής τέχνης και ποίησης. Πέθανε στα 36 (αν γεννήθηκε το 1903 ήταν 41) της χρόνια όταν στα διυλιστήρια της ΟΥΛΕΝ, στις 21 Δεκεμβρίου 1944, κατηγορούμενη για τη φιλογερμανική στάση που κράτησε κατά τη διάρκεια της Κατοχής, εκτελέστηκε από άντρες της πολιτιφυλακής Πατησίων του ΕΑΜ. Αργότερα έγινε μεγαλοπρεπής κηδεία στην οποία ο θάνατος της Παπαδάκη, ανεκτίμητο κεφάλαιο του ελληνικού θεάτρου, θρηνήθηκε ως εθνική απώλεια. Τότε ο Α. Σικελιανός έγραψε τους στίχους:

Μνήσθητι Κύριε: Για την ώρα που η λεπίδα του φονιά άστραψε

κι΄ όλος ο θεός της Τραγωδίας εφάνει.

Μνήσθητι Κύριε: για την ώρα που άξαφνα, κι οι εννιά αδελφές εσκύψαν

να της βάλλουνε των αιώνων το στεφάνι.

Η Ελένη Παπαδάκη είχε επίσης τιμηθεί με "βασιλικό έπαινο - ευαρέσκεια" στις 31 Οκτωβρίου του 1939, σε ιδιαίτερη τελετή από τον Βασιλέα, "δια τας εις το ελληνικόν θέατρον εξαιρέτους αυτής υπηρεσίας και ιδιαιτέρως δια τας εν τω εξωτερικώ παρασχεθείσας τοιαύτας". ΠΗΓΗ